Już w tytule starałem się
zaznaczyć, że chodzi o powołanie na podstawie uchwały organu wybierającego
członków zarządu, a nie o powołanie w rozumieniu Kodeksu pracy (art. 68 § 1).
Ten ostatni zarezerwowany jest dla przypadków określonych w odrębnych przepisach
i bezpośrednio tworzy stosunek pracy z wszystkimi konsekwencjami za tym
idącymi. Natomiast sposób, który tutaj opisałem jest specyficznym pominięciem
stosunku pracy i nawiązaniem tylko i wyłącznie stosunku korporacyjnego (szerzej
o dwóch podstawach pełnienia funkcji pisałem w cz. 1), w ramach którego zostało
przewidziane określone wynagrodzenie. Krótko mówiąc, chodzi o zwyczajną uchwałę powołującą na stanowisko,
która dodatkowo określi wynagrodzenie.
Takie rozwiązanie jest najprostszym
sposobem wynagrodzenia członków zarządu, ponieważ nie będzie podlegała
obowiązkowym składkom na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Jest to zgodne z
interpretacjami ZUS w takich przypadkach, min:
- decyzja nr 362 Oddziału ZUS w Lublinie z 1 kwietnia 2014 r. (sygn.: WPI/200000/43/362/2014), dotycząca prezesa zarządu fundacji,
- decyzja nr 382 Oddziału ZUS w Gdańsku z dnia 28 września 2016 r. (sygn.: DI/100000/43/858/2016),
- decyzja Oddziału ZUS w Lublinie z dnia 09 kwietnia 2015 r. (sygn.: WPI/200000143/412/2015),
- decyzja Oddziału ZUS w Gdańsku z dnia 23 lipca 2014 r. (sygn.: DI/100000143/832/2014),
- decyzja Oddziału ZUS w Gdańsku z dnia 19 maja 2014 r. (sygn.: DI/100000/413/572/2014).
Zgodnie z powyższymi stanowiskami
uchwała powołująca na stanowisko członka zarządu tworzy wyłącznie stosunek
organizacyjny (korporacyjny). Wynika to z art. 6 ustawy z 13
października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tj. Dz. U. z 2016 poz.
1921), który zawiera zamknięty katalog podstaw do ubezpieczenia i w którym nie
została przewidziana podstawa w formie uchwały powołującej członka zarządu (w
przeciwieństwie np. do członków rad nadzorczych z pkt. 22 w przywołanym wyżej art.).
Podsumowując powołanie uchwałą nie
będzie tytułem do ubezpieczenia i nie będzie rodzić obowiązku składkowego ani
nawet zgłoszenia do ZUS.
W stowarzyszeniach taka możliwość istnieje dopiero od niedawna
(ostatnia nowelizacja z maja 2016 r.). Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 5a Ustawy z
dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (t.j. Dz. U. z 2015 r. poz.
1393 ze zm.) „[Statut stowarzyszenia
określa w szczególności:] możliwość otrzymywania przez członków zarządu
wynagrodzenia za czynności wykonywane w związku z pełnioną funkcją”.
Jak więc zastosować takie rozwiązanie w praktyce?
1. Podstawa prawna musi wynikać ze
statutu organizacji. Jest to ważne, ponieważ wypłata wynagrodzenia
odbywa się na konkretnej podstawie prawnej. W przypadku braku umowy z
członkiem zarządu, będzie nią tylko uchwała. Nie może ona być jednak
zawieszona w „próżni”, tylko powinna znaleźć konkretne upoważnienie w
statucie. Dodatkowo jest to ważne ze względów interpretacyjnych, tak by
uniknąć zarzutu, że jednak podstawą jest jakaś umowa. Dlatego przed
uchwaleniem wynagrodzenia warto upewnić, się iż w statucie są przewidziane
odpowiednie zapisy, mogą one przykładowo wyglądać tak:
- w stowarzyszeniu:
„Walne Zebranie Członków może określić
wysokość miesięcznego wynagrodzenia członków Zarządu z tytułu pełnienia ich
funkcji w uchwale ich powołującej.
Wynagrodzenie może zostać także określone,
zmienione lub zniesione w osobnej uchwale Walnego Zebrania Członków.”
Dla większej elastyczności można przekazać część kompetencji w tym zakresie komisji rewizyjnej:
Dla większej elastyczności można przekazać część kompetencji w tym zakresie komisji rewizyjnej:
„Walne Zebranie Członków może upoważnić Komisję
Rewizyjną do określenia wysokości miesięcznego wynagrodzenia członków Zarządu z
tytułu pełnienia ich funkcji.
Komisja Rewizyjna uchwali wysokość
wynagrodzenia biorąc pod uwagę kwestie organizacyjne, finansowe oraz ilość
zadań i obowiązków przypadających Zarządowi.”
Można także
zastanowić się nad całkowitym przekazaniem tych spraw komisji rewizyjnej, pod
warunkiem, że to ten organ będzie powoływał i odwoływał członków zarządu:
„Komisja Rewizyjna może określić wysokość miesięcznego
wynagrodzenia członków Zarządu z tytułu pełnienia ich funkcji w uchwale ich
powołującej. Wynagrodzenie to może zostać także określone, zmienione lub
zniesione w osobnej uchwale.”
- w fundacji w zależności od powołanie organu nadzoru, kompetencje te będzie miała rada fundacji (ew. podobny organ) lub fundator, a stosowne zapisy w statucie będą wyglądać analogicznie do powyższych w stowarzyszeniu.
2. Wynagrodzenie powinno zostać wprowadzone wraz z powołaniem na stanowisko uchwałą walnego zebrania członków stowarzyszenia albo rady fundacji/fundatora/innego organu odpowiedzialnego za powołanie zarządu w fundacji. Uchwała powołująca tworzy stosunek organizacyjny (korporacyjny) pomiędzy osobą prawną, a osobą fizyczną (piastunem organu, czyli konkretnym członkiem zarządu). Wynagrodzenie jest płacone tylko za wykonywanie obowiązków wynikających z tego jednego stosunku. Trzeba uważać by nie stworzyć innego stosunku prawnego, który mógłby być potraktowany jako umowa cywilnoprawna lub umowa o pracę. Dlatego dla uniknięcia wątpliwości interpretacyjnych lepiej ustalić wynagrodzenie w jednej uchwale i podkreślić, że przysługuje za pełnienie funkcji w organie (wzór uchwały znajduje się poniżej).
3. Samo wpisanie możliwości wynagrodzenia do statutu i uchwalenie stosownej uchwały będzie jednak niewystarczające ze względów czysto technicznych. Wynagrodzenie musi być płacane na jakiś zasadach i w jakiś terminach. Takie doprecyzowanie najlepiej jak znajdzie się w samej uchwale, np.:
„Wynagrodzenie o którym mowa w § ___ będzie
płatne miesięcznie, z dołu do 15 dnia kalendarzowego, następującego po miesiącu,
za które jest przewidziane.
Wynagrodzenie
będzie płatne przelewem na rachunek bankowy podany przez członka zarządu.”
W sumie schemat powołania będzie
wyglądał mniej więcej tak:
Jak wygląda sytuacja ze składkami i podatkami?
Jak napisałem na
wstępie składki w ogóle nie będą brane pod uwagę. Natomiast każdorazowo od
wynagrodzenia należy pobrać zaliczkę na podatek (zwykle 18%), a przychód może
zostać pomniejszony tylko o podstawowe koszty jego uzyskania (111,25 zł
miesięcznie, nie więcej niż 1335,00 zł za rok), co wynika z art. 22 ust. 2 pkt
1 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj.
Dz.U. 2016 poz. 2032). Przy czym koszty mogą być odliczone wyłącznie jeżeli
wynagrodzenie przekracza 200 zł (art. 30 ust. 1 pkt 5a powyższej ustawy).
Oczywiście zaliczkę pobiera płatnik (Stowarzyszenie/Fundacja).
Dla kogo będzie to optymalne rozwiązanie?
Przede wszystkim dla osób które
chcą z różnych względów chcą uniknąć oskładkowania wynagrodzenia. Szczególnie rozwiązanie
takie będzie przydatne w przypadku gdy zatrudnienie jest formą dodatkową
(dorywczą) dla członka zarządu, choć w tym wypadku należy pamiętać o zbiegu
podstaw do ubezpieczenia, które też może pozwolić na uniknięcie płacenia
składek. Sprawdzi się też w przypadku niskich kwot wynagradzania (unikamy
przepisów o minimalnym wynagrodzeniu i wszelkich dodatkowych formalności).
Przykładowo, gdy chcemy by członkowie zarządu pobierali wynagrodzenie w kwocie
300 zł miesięcznie, nie ma większego sensu tworzyć kolejnych umów
cywilnoprawnych lub stosunku pracy i mnożyć poprzez to formalności w
księgowości. Dlatego będzie to przede wszystkim dobre rozwiązanie w małych NGO,
w których nie zatrudniamy zarządu na stałe,
a jedynie chcemy wynagrodzić ich czas pracy dodatkowej i być przy tym maksymalnie elastyczni.
a jedynie chcemy wynagrodzić ich czas pracy dodatkowej i być przy tym maksymalnie elastyczni.
Szczerze mówiąc wydaje mi się, że jeśli chodzi o wynagrodzenia to dobrym rozwiązaniem może być po prostu outsourcing kadr i płac jaki oferuje ta firma https://www.ca-staff.eu . Polecam wam się zapoznać z ich usługami.
OdpowiedzUsuńWydaje mi się, że nad tym tematem można się długo rozwodzić jednak nie o to chodzi. Chodzi o merytoryczne przekazanie wiedzy, które możesz otrzymać na takim https://www.crowe.com/pl/services/konsulting konsultingu z profesjonalistą. I właśnie takie rozwiązanie polecma CI wybrać, ponieważ na prawdę warto.
OdpowiedzUsuń